_edited.jpg)
→ Covid-19 virüsünün hayat döngülerini ve mekanizmasını öğrenmeden önce, ilk önce virüs nedir sorusuna cevap vermeliyiz.
→ Covid-19 virüsünün hayat döngülerini ve mekanizmasını öğrenmeden önce, ilk önce virüs nedir sorusuna cevap vermeliyiz.
VİRÜS NEDİR?
**Virüsler: Virüsler canlı hücreler de çoğalarak enfeksiyon yapan gizli ajanlardır diyebiliriz. 1892'de Dmitri Ivanovsky, tütün bitkilerini enfekte eden, fakat bakteriyel olmayan bir patojen tanımlamıştır. 1898'de Martinus Beijerinck'in yaptığı araştırmalar da bu patojen, tütün mozaik virüsü olarak tanım görmüştür ve böylelikle 19.Yüzyıl da virüsler keşfedilmiştir. Günümüzde milyonlarca türünün olduğu bilinen virüsler, yeryüzünde hemen hemen her ekosistemde bulunur ve en çeşitli biyolojik varlık olarak bilinir. Bugün de virüslerin ailesinden olan covid-19'u inceleyeceğiz.
**İlk olarak Covid-19 nedir? Onu inceleyelim.
→ Covid-19 virüsü; insanları ve birçok çeşitli hayvan türlerini enfekte edebilen RNA virüsleridir. → İnsanlarda ki corona virüsler, soğuk algınlığından pnömoni (zatüre)’ye kadar değişen çok çeşitli solunum yolu enfeksiyonlarına neden olurlar. → Her yıl belli dönemlerde (sonbahar-kış ayların da) corona virüsler; boğaz ağrısı, kuru öksürük, burun akıntısı, halsizlik ve yorgunluk ile seyreden soğuk algınlığına yol açarlar. → Enkübasyon süresi (virüsün vücuttaki kuluçka süresi) 3-5 gün olup, bu tür Corona virüs enfeksiyonlarında hastalık 4-6 gün içerisinde kendi kendini sınırlar ve hastalar iyileşirler. → Geçmişte rastladığımız corona virüsler, soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS), Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) gibi daha şiddetli hastalıklara sebep olduğunu biliyoruz. → En son keşfedilen corona virüs, COVID-19 hastalığına neden olmaktadır. Bu yeni virüs, Çin’in Wuhan kentinde ilk defa tespit edilmiştir.
COVID-19 VİRSÜNÜN TEMEL YAPISI → Corona Virüsler, nüklesik asit (RNA ya da DNA) ve kapsidden (protein kılıf) oluşur. Oluşan bu yapıya nükleokapsid adı verilir. → Bazı virüslerde virüsün dışını saran ‘‘lipid zarf’’ bulunur. (Corona virüsünde lipit zarf vardır)
→ Zarftan dışarıya doğru çıkıntı yapan yapılara glikoprotein denir. → Glikoproteinler, hedef hücrenin reseptörünü bulup , reseptörüne tutunmasını sağlar. → Zarf ile kapsid arasında kalan boşluğa ‘’tegument’’ adı verilir ve bura da matriks (M) proteinleri bulunur. → Matriks proteinlerinin görevi, zarflı virüslerin konak hücreden tomurcuklanarak çıkmasını sağlamaktır. → Corona virüsün kuluçka süresi 2 ile 14 gün arasında sürebiliyor.
COVID-19 HAYAT DÖNGÜSÜ
→ Corona virüs, hasta bireylerden öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçılan damlacıklarla ve hastaların solunum salgılarının temas ettiği yüzeylere dokunulmasından sonra ellerin göz, ağız, burun mukozası teması ile bulaşmaktadır...
→ Virüsün tek zincirli RNA virüsü olan corona virüs ailesinden olduğu biliyoruz, Solunum siste-mine yerleşen bu virüs, solunum sisteminde ki hücrelerin reseptörlerine tutunarak genetik bilgisini, hücrenin içine gönderir ve hücrenin bozulmasına sebep olur ve bu sayede virüs üremeye başlayacaktır.
→ Corona virüsünün, belirtileri kişinin bağışıklık sistemi ve yaşına bağlı olarak da değişiklik gösterir. Ama araştırmalarıma göre kuluçka süresinin, genellikle hastanın enfekte olmasından sonraki 2 ila 14 gün içerisinde gerçekleştiği yönündedir.
COVID-19 YAŞAM SÜRESİ VE ETKİLERİ A- COVİD-19 Yaşam Süresi : → Virüsümüz, İnsan vücudunda ortalama 2 ile 14 gün yaşamaktadır. → Öksürük ve hapşırma sırasında çıkan damlacıklarda 3 saat kadar yaşamaktadır. → Plastik, karton, çelik gibi yüzeylerde 24 saatten – 3 güne kadar yaşadığı görülmüştür.
** Aşağıdaki grafikte virüsün canlılık sürelerini görmekteyiz.
B)COVİD-19 Etkileri: → İçinde bulunduğumuz virüs, pandemiye dönüşmüştür. COVID-19 virüsü insanlar üzerinde ciddi etkiler yaratmıştır. İnsan üzerinde solunum organları başta olmak üzere, iç organlarda ciddi hasarlar bırakıldığı yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. → Ama COVID-19 salgını küresel bir sağlık krizidir. Ancak, bu salgına karşı ülkelerin aldığı önlemler, devamında eşi benzeri görülmemiş bir ekonomik felaketi de beraberinde getirmiştir. → Ülkelerde ciddi kısıtlamalara gidilmiştir. Sokağa çıkma yasaklarından, iş yerlerinin uzun dönem boyunca kapanmasına kadar sürmüştür. Bir sürü insan bu virüsten dolayı hayatlarını kaybetmenin yanında, yaşayan insanlar da işlerinden olmuştur. → Corona virüs yüzünden alınan önlemler, neredeyse tüm dünyada ani ekonominin durma nokta-sına kadar gelmiş diyeceğimiz, eşi benzeri görülmemiş bir küresel kapanmaya yol açtı. → Başta ulaştırma (hava, kara, deniz) sektörü olmak üzere insanın insanla temasına neden olacak, neredeyse her tür ekonomik faaliyet durdu, küresel tedarik zinciri bozuldu, sadece sağlık, gıda ve kısmi sanayi üretimi yapan sektörler faaliyetine devam etti. Dolayısıyla, arz ve talep şokunun aynı anda yaşandığı, hiç tecrübe edilmemiş bir kriz oluşmuştur. → Buradan anlıyoruz ki COVID-19 Virüsü hem insana olan etkileri ve hem dünyaya olan et-kileri ile çok büyük zararlar vermiştir. Tedbirsiz davrandığımız için çok fazla insan işinden ol-muş, çok fazla insan hastalıktan dolayı ölmüş ve şu an hala çok sayıda insan bu hastalığın belli başlı evrelerini geçiyor. Daha sağlıklı yarınlar istiyorsak, tedbirlere uymalı, sosyal izolasyon yapmalı ve maske kullanmalıyız. Sağlıklı yarınlarda görüşmek dileği ile, sağlıcakla kalın..